Odczarowywanie matematyki, czyli Dzień Liczby Pi
3,14 to pierwsze trzy cyfry jednej z najbardziej inspirujących liczb – liczby π, która corocznie 14 marca obchodzi swoje święto na całym świecie. Termin nie jest przypadkowy, nawiązuje bowiem do amerykańskiego sposobu zapisu daty 14 marca, czyli 3.14. Organizatorem tego wydarzenia na naszej uczelni są miłośnicy matematyki, czyli pracownicy i studenci Wydziału Matematyki i Fizyki Stosowanej.
Liczba π
Liczba π od tysięcy lat fascynuje naukowców i artystów, począwszy od Archimedesa po Wisławę Szymborską. Zwana jest Ludolfiną, stałą Archimedesa, czy stałą matematyczną, zapisywaną w przybliżeniu jako 3,14. W rzeczywistości jest liczbą niewymierną, nie da się więc poznać jej dokładnej, pełnej wartości. W 2021 r. udało się podać rozwinięcie liczby pi do 62,8 biliona miejsc po przecinku, a w 2022 r. rekord ten został pobity do 100 bilionów.
Dzień Liczby Pi
Po raz pierwszy Dzień Liczby Pi obchodzono w 1988 r. w muzeum nauki Exploratorium w San Francisco. Obecnie w celebrację tego dnia włączają się pasjonaci matematyki na całym świecie. W obchody włączyli się także naukowcy i studenci Wydziału Matematyki i Fizyki Stosowanej Politechniki Rzeszowskiej, którzy już po raz drugi zaprosili uczniów i nauczycieli szkół średnich na ciekawe wykłady popularyzujące matematykę, interesujące zajęcia związane z kierunkami prowadzonymi na wydziale oraz fascynujące pokazy fizyczne. Młodzież mogła również porozmawiać ze studentkami i studentami i dowiedzieć się wielu ciekawostek związanych ze studiowaniem na tym wydziale, możliwościami rozwoju i uczestnictwa w pracach kół naukowych, domach studenckich i życiu studenckim.
Otwarcie wydarzenia
Uczestników wydarzenia przywitała prodziekan ds. kształcenia WMiFS dr Małgorzata Wołowiec-Musiał. Głos zabrał rektor Politechniki Rzeszowskiej prof. dr hab. inż. Piotr Koszelnik, który zachęcał młodzież do podjęcia studiów na naszej uczelni. „Chcemy odczarować matematykę, wielu z was, młodzi przyjaciele rezygnuje ze studiowania kierunków technicznych, niepotrzebnie bojąc się przedmiotów ścisłych i niepotrzebnie uważając je za trudne. Matematyka jest kluczem do rozwiazywania procesów inżynierskich i może być pasjonująca. Dzisiaj to pokazujemy i zachęcamy do otwarcia się na matematykę i na kierunki techniczne, bo ukończenie studiów na Politechnice Rzeszowskiej daje gwarancję dobrej pracy.” Uczestnicy wydarzenia mogli również zapoznać się z ofertą kształcenia na Wydziale Matematyki i Fizyki Stosowanej, którą przedstawiła prodziekan ds. kształcenia dr Urszula Bednarz. W spotkaniu uczestniczyli także prorektor ds. kształcenia dr hab. Iwona Włoch, prof. PRz, dziekan WMiFS dr hab. Czesław Jasiukiewicz, prof. PRz oraz prodziekan ds. rozwoju dr Sławomir Wolski.
Wykład
Wykład inauguracyjny pt. „Z placu budowy na salony, czyli kariera liczby π” zaprezentował dr Krzysztof Piejko. „Liczba Pi jest wielkością uniwersalną, co udowodnił Archimedes w III w. przed Chrystusem, kiedy wykazał, że we wzorze na pole powierzchni koła na długość okręgu czy we wzorze na objętość kuli występuje ta sama liczba Pi, a więc wszędzie tam, gdzie pojawiają się kuliste, stożkowate, okrągłe kształty mamy do czynienia z liczbą Pi” – mówił naukowiec.
Występ muzyczny
Wydarzenie uświetniły występy muzyczne utalentowanych studentów Politechniki Rzeszowskiej. Studentka Wydziału Matematyki i Fizyki Stosowanej kierunku inżynieria w medycynie Patrycja Leniart zagrała na skrzypcach „Libertango” Astora Piazzolli. Na zakończenie części oficjalnej wybrzmiał utwór „Moje miejsce” zespołu DOC w wykonaniu studentów PRz: Zofia Sochacka – śpiew, Jakub Piasek - gitara elektryczna, Radosław Bąk - gitara basowa, Marianna Yavorska – pianino, Rafał Bawor – perkusja.
Tematyka zajęć
Dzień liczby Pi na WMiFS ma popularyzować nauki ścisłe – matematykę i fizykę. Uczestnicy mogli wziąć udział w widowiskowych pokazach z fizyki przygotowanych przez Koło Naukowe „Foton” pod kierunkiem dr. hab. Tomasza Więcka, prof. PRz, podczas których prezentowano m.in. zjawiska mechaniki płynów czy akustyki.
Naukowcy i studenci przygotowali również popularnonaukowe wykłady i warsztaty:
- „Najprostszy algorytm optymalizacyjny” – dr Krzysztof Pupka,
- „π jak piramida, czyli matematyczne ciekawostki z wakacji” – dr Monika Zub,
- „Fizyka dla medycyny – jak działa magnetyczny rezonans jądrowy” – dr Sławomir Wolski,
- „Jak uczciwie podzielić łup – problem naszyjnika” – dr Paweł Bednarz,
- „Liczby pierwsze we współczesnym szyfrowaniu” – dr Szymon Dudek,
- „Liczba π w fizyce” – dr Tomasz Masłowski,
- „Jak działają sieci neuronowe” – dr inż. Marcin Kowalik,
- „Liczba π w Monte Carlo” – dr inż. Dawid Jaworski,
- „Między biologią a fizyką – biomechaniczna ocena narządu ruchu” – mgr inż. Wiktoria Wojnarowska,
- „Spektroskopia Ramana + AI = współczesna diagnostyka medyczna?” – dr inż. Michał Inglot.
Ponadto młodzież miała również okazję wziąć udział w zajęciach „Tradycja i nowoczesność – interaktywna biblioteka”. Interesujące zajęcia przygotowali studenci Koła Naukowego
Machine Learning nt.: „Sztuczna inteligencja generująca mowę”, „Chatboty działające na naszych notatkach – porównanie dostępnych otwartoźrółowych rozwiązań”, „LLM'y i enkodery w języku polskim”, „Jak działają chatboty?”. Koło Naukowe Studentów Matematyki prowadziło natomiast warsztat origami.
Wykłady, warsztaty i pokazy fizyczne cieszyły się ogromnym zainteresowaniem zarówno młodzieży, jak i nauczycieli. Na Politechnikę Rzeszowską przyjechało blisko tysiąc uczniów z 16 szkół średnich z całego województwa.
